فیزیوتراپی آسیب مخچه

فیزیوتراپی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی در حوزه بهبود و بازسازی آسیب‌دیدگان مخچه، نقش بسیار حیاتی را ایفا می‌کند. آسیب مخچه می‌تواند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد و از طریق فعالیت‌های فیزیکی محدودیت‌های بسیاری را برای آنان ایجاد کند. در این مطلب، به اهمیت و نقش برجسته فیزیوتراپی در مداوای آسیب مخچه خواهیم پرداخت و به بررسی روش‌ها و تکنیک‌های مختلف این درمان پرداخته خواهد شد.

ارزیابی آسیب مغزی و مخچه

همانطور که دو نفر کاملا شبیه هم نیستند، هیچ دو آسیب مغزی دقیقاً شبیه هم نیست.

بنابراین، رویکرد توانبخشی عصبی و فیزیوتراپی آسیب مغزی پس از سانحه باید اصول انعطاف پذیری عصبی، یادگیری حرکتی، و اصول کنترل حرکتی و همچنین رویکرد بیمار محور را با تعیین اهداف فرد و انتخاب روش های درمانی رعایت کند.

اهداف زمان‌بندی‌شده ی مرتبط قابل دستیابی و قابل اندازه‌گیری و مشارکت بیمار در تعیین هدف، جهت‌گیری واضح فرآیند توانبخشی را امکان‌پذیر می‌سازد.

اهداف بیمار برای توانبخشی با توجه به مرحله بهبودی و وضعیت آنها متفاوت است.

فیزیوتراپی عصبی بخشی جدایی ناپذیر از توانبخشی عصبی است.

برنامه فیزیوتراپی آسیب مخچه ممکن است نیاز به نظرات طیف وسیعی از پزشکان، از جمله فیزیوتراپیست، کاردرمانگر و متخصص ارتوپدی داشته باشد.

این برنامه باید توسط متخصصان با تجربه در مدیریت بیماری های عصبی هدایت شود.

 

فرایند ترمیم عصب

استفاده از اندام یا از دست دادن آن:  عملکرد استفاده نشده خراب می شود

استفاده از اندام و بهبود آن: عملکرد استفاده شده بهبود می یابد

تکرار تمرین اهمیت دارد: تکرارهای کافی برای تشدید نوروپلاستیسیته( فرایند ترمیم عصبی) مورد نیاز است. تمرینات در فیزیوتراپی آسیب مخچه تجویز می شود.

شدت تمرین مهم است: شدت کافی برای تشدید نوروپلاستیسیته لازم است

سن مهم است: مغزهای جوانتر با تمرین تغییرات  بیشتری نشان می دهند و به درمان بهتر پاسخ میدهند.

 

فیزیوتراپی آسیب مخچه

فیزیوتراپی آسیب مخچه را می‌توان به سه دسته اصلی دسته‌بندی کرد:

1. ترمیمی: با تمرکز بر فعال‌سازی مجدد بخش اسیب‌دیده و بازیابی حرکات.
2. جبرانی: با تمرکز بر بهبود عملکرد بهینه با استفاده از مهارت‌های باقی‌مانده برای جبران خسارت. به عنوان مثال، استفاده از سمت غیرهمپلیژیک برای مراقبت شخصی.
3. پیشگیرانه: با تمرکز بر کاهش آسیب و ارتقای سلامت عمومی. به عنوان مثال، فیزیوتراپی تنفسی و بهبود سلامت قفسه سینه.

این دسته‌بندی‌ها شامل تکنیک‌ها و فعالیت‌های درمانی مانند:

• تمرینات درمانی
• تکنیک‌های درمان دستی مانند تحرک یا دستکاری
• تجویز و استفاده از تجهیزاتی مانند دستگاه‌های ارتز یا پروتز و وسایل کمک حرکتی
• ویلچر
• تکنیک‌های پاکسازی راه‌هوایی
• آموزش عملکردی در مراقبت از خود (ADLs)
• مراقبت در منزل
• استفاده از عوامل فیزیکی و سایر روش‌ها مانند آب‌درمانی، الکتروتراپی، و سرما درمانی.

 

تنظیم برنامه توانبخشی

فیزیوتراپی آسیب مخچه بستری یک توانبخشی تخصصی فشرده برای افرادی است که از نظر بالینی و عملکردی آماده ترخیص خانگی از شرایط حاد نیستند.

مراکز توانبخشی مغز و اعصاب برنامه های ساختاریافته ای را با برنامه ی روزانه فشرده شامل مداخلات بین رشته ای، مراقبت های پرستاری و مراقبت های پزشکی ارائه می دهند.

مداخلات مبتنی بر اهداف هستند و از ابتدای فرآیند به دقت برنامه ریزی شده اند.

توان بخشی سرپایی برای افرادی در نظر گرفته شده است كه به اندازه كافی خوب هستند كه به خانه بازگردند اما نیاز به توان بخشی بیشتری دارند.

توانبخشی اجتماعی برای افرادی در نظر گرفته شده است که یک دوره توانبخشی بستری را به پایان رسانده اند، اما همچنان نیاز به کار بر روی مهارت های زندگی دارند.

هدف مرحله حاد باید با بررسی اختلالات جسمی و شناختی برای ایجاد توانایی یادگیری مجدد مهارت‌های حرکتی تعیین شود.

در فیزیوتراپی آسیب مخچه قبل از انجام معاینه فیزیکی، فیزیوتراپیست باید جهت گیری، دامنه توجه، حافظه، بینش، آگاهی ایمنی و هوشیاری بیمار را تعیین کند.

طبق گفته ها و تحقیقات، سوالات اولیه کلیدی که پایه بهینه را برای ارزیابی و تعیین هدف فرد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک تضمین می کند شامل موارد زیر است:

• آیا بیمار می تواند دستورات یک مرحله ای، دو مرحله ای یا چند مرحله ای را دنبال کند؟
• آیا بیمار شخص، مکان و یا زمان را می شناسد ؟ آیا بیمار اعضای خانواده را می شناسد؟
• آیا بیمار بینشی از آنچه اتفاق افتاده است نشان می دهد؟

 

تکنیک‌ها و روش‌های درمانی آسیب مغزی متوسط ​​تا شدید:

• تمرین تکلیف محور
• آموزش راه رفتن
• تمرین تغییر حالت نشسته به ایستاده
• تمرین حفظ تعادل ایستاده
• تمرینات قلبی عروقی با استفاده از تجهیزاتی مانند تردمیل
• تمرینات دامنه حرکتی
• تمرینات کششی
• مدیریت اسپاستیسیته
• تحریک حسی با استفاده از روش‌های مختلف از جمله سیستم‌های شنوایی، بویایی، چشایی، بصری، لامسه
• تحریک الکتریکی عملکردی(FES)  ، کمکی خوب برای ایجاد تکرار و حمایت از کیفیت حرکت است
• استفاده از حالت های مختلف وضعیتی از جمله حالت خمیده، پل زدن ، دراز کشیدن به پهلو، دراز کشیدن به پشت ، دوزانو ، نشسته ، ایستاده ، ایستادن در حالت گام  و موارد دیگر .
• استفاده از تجهیزات و ارائه راهنمایی برای بیمار، بستگان و مراقبین برای اطمینان از استفاده ایمن و نصب مناسب انها

به فردی که دچار آسیب مغزی شده است باید تا حد امکان فرصت های بیشتری برای تمرین مهارت های خود در خارج از جلسات رسمی فیزیوتراپی آسیب مخچه داده شود.

 

تکنیک‌ها و روش‌های درمانی آسیب مغزی مرحله مزمن

فرآیند توانبخشی گستره ای از فعالیت های بستری تا فعالیت های مبتنی بر جامعه است و بزرگسالان مبتلا به آسیب پایدار ناشی از یک آسیب مغزی تروماتیک باید به طور مداوم به حمایت پزشکان و سایر کارکنان بهداشتی و افراد آموزش دیده و با تجربه  دسترسی داشته باشند.

توانبخشی پس از آسیب مغزی ، هر بیمار مبتلا به آسیب مغزی اکتسابی باید تا زمانی که نیاز باشد به توانبخشی عصبی متخصص دسترسی داشته باشد که ممکن است مادام العمر باشد.

بیمارانی که درجه قابل توجهی از بهبودی دارند ممکن است بتوانند با توصیه‌های درمانگر و تنظیمات جزئی مانند یوگا، دوره‌های تمرکز حواس، گروه‌های تمرین قدرتی و آمادگی، دوچرخه‌سواری یا دویدن، بازی‌ها و غیره به فعالیت‌های اصلی متمرکز بر سلامت جسمی و روانی دسترسی داشته باشند.

بیمارانی که دارای پتانسیل و هدف تعیین شده برای بازگشت به کاریا مدرسه هستند، از ترکیبی از درمان شناختی و حرفه ای بهره مند می شوند تا آنها را برای بازگشت به یک محیط محرک بالقوه با الزامات چندوظیفه ای آماده کند.