فیزیوتراپی تعویض مفصل ران

فیزیوتراپی تعویض مفصل ران یک روش حیاتی در فرایند بهبود بعد از عمل جراحی تعویض مفصل ران است.

این فرآیند برای افرادی که به دلایل مختلفی از جمله آسیب مفصل ران، آرتروز یا ضعف عضلات نیاز به جراحی تعویض مفصل ران دارند، ضروری است.

فیزیوتراپی تعویض مفصل ران اهدافی همچون افزایش قدرت عضلات محیطی مفصل ران، بهبود محدودیت‌های حرکتی، کاهش درد و التهاب، و بهبود عملکرد روزمره را دنبال می‌کند.

در این فرآیند، متخصصین فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات مخصوص، ماساژ، درمان‌های دستی، استفاده از تجهیزات توانبخشی و راهکارهای دیگر، برای کمک به بیماران در بازیابی و بهبود عملکرد حرکتی آن‌ها مشغول به کار می‌شوند.

این روند پس از عمل جراحی تعویض مفصل ران بسیار مهم است و بهبودی و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد.

مفصل ران

لگن، دارای ساختمانی حلقوی شکل بوده و از سه مفصل اصلی تشکیل شده است.

لگن مانند یک پل ارتباطی میان اندام های فوقانی و تحتانی بدن عمل کرده و به جهت وجود اندام های حساس در این ناحیه، از جمله دستگاه تناسلی، بخش هایی از اندام های داخلی، مانند دستگاه گوارش و ادراری اهمیت بسیار زیادی دارد.

استخوان ران بزرگترین و حجیم ترین استخوان بدن است و توسط این مفصل به لگن متصل می شود.

 

تعویض مفصل ران

عمل تعویض مفصل لگن (Total-hip-arthroplasty) به اختصار THA یا آرتروپلاستی مفصل ران، یکی از موثرترین اعمال جراحی است.

فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل ران یکی از مهم ترین مراحل آن حساب می شود.

 

چه کسانی کاندید انجام این جراحی هستند؟

این عمل برای افرادی که مفصل لگن آنها دچار آسیب غیر قابل برگشت شده است لازم می باشد. مثل:

• آرتروز
• شکستگی
• دررفتگی
• نکروز
• رماتیسم مفصلی

 

عمل تعویض مفصل ران

تعویض مفصل لگن توسط یک پزشک جراح ارتوپد انجام می شود و طی آن پزشک مفصل آسیب دیده بیمار را برداشته و یک مفصل مصنوعی را جایگزین می کند.

مفصل مصنوعی از بخش های متفاوت و متصل به یکدیگر تشکیل شده است که از بالا به ترتیب شامل کاسه فلزی، کاسه پلاستیکی، سر فلزی، گردن فلزی، و دسته می شود.

ممکن است برای ساخت بخش هایی از یک مفصل مصنوعی از سرامیک و یا پلی اتیلن نیز استفاده شود.

در طی عمل جراحی پزشک ارتوپد، قسمتی از استخوان ران که در ناحیه ی لگن دچار آسیب شده، از بدن بیمار خارج کرده

و با استفاده از دسته Stem، یک کره ی فلزی را که جایگزین قسمت آسیب دیده استخوان ران است، به بخش سالم این استخوان متصل می کند.

سپس جراح قسمتی از استخوان لگن(استابولوم) که محل اتصال سر استخوان ران است را از غضروف و بخش های آسیب دیده پاکسازی می کند

و در نهایت حفره ی استابولوم، به شکل نیم کره در آمده و داخل آن، ابتدا کاسه ی فلزی و سپس در کاسه ی فلزی، کاسه پلاستیکی قرار داده می شود.

و در نهایت با قرار دادن سر فلزی در کاسه پلاستیکی، سر فلزی در جهات مختلف حرکت خواهد کرد.

عمر عمل تعویض مفصل حدودا ۱۵ الی ۲۰ سال است.

پس از عمل تعویض مفصل ران، فیزیوتراپی آن شروع می شود.

مراحل فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل ران

فاز اول فیزیوتراپی تعویض مفصل ران روز اول الی چهارم (هفته اول)

اهداف:

• کاهش درد  و تورم
• بهبود تحرک
• اجازه ترمیم به بافت
• آموزش وزن اندازی به بیمار

 

مداخلات فیزیوتراپی:

• سرما درمانی(استفاده از یخ)
• آموزش حفظ پوزیشن مناسب مفصل به بیمار
• تمرینات جابجایی در تخت
• تمرینات راه رفتن روی سطح صاف
• تمرین وزن اندازی
• آموزش استفاده از وسایل کمکی
• تمرین ست گلوتئال و همسترینگ و پمپ مچ پا

 

 

فاز دوم  (هفته اول الی سوم)

اهداف:

• حفظ ایمنی و کمک به ترمیم بافت
• کاهش درد تورم التهاب
• افزایش استقلال بیمار
• افزایش قدرت عضلات
• افزایش دامنه حرکتی

 

مداخلات فیزیوتراپی:

• کولد پک یا آیس پک سه بار در روز بمدت ۱۰ الی ۱۵
• تمرینات دامنه حرکتی بصورت پسیو(دستگاهcpm) و اکتیو کمکی و اکتیو
• تمرینات پمپ مچ پا_ ابداکشن هیپ(دور کردن ران از بدن)  و چرخش داخلی و خارجی هیپ
• ست(انقباض بدون حرکت ) عضله چهارسر با زانوی صاف
• ادامه تمرینات راه رفتن با وسیله کمکی تا رسیدن به راه رفتن نرمال

 

فاز سوم (هفته ۳ الی ۶)

اهداف:

• کاهش درد و تورم و التهاب
• افزایش دامنه حرکتی با توجه به احتیاطات
• افزایش قدرت عضلات تنه و اندام تحتانی
• حذف وسیله کمکی بمرور و بر حسب توانایی بیمار

 

مداخلات فیزیوتراپی

• دوچرخه ثابت
• تقویت عضله  راست شکمی با سطح کم
• بالا اوردن و دور کردن و نزدیک کردن مفصل ران
• تمرینات زنجیره بسته
• شروع تمرینات تعادلی
• پله بالا و پایین رفتن از جلو و عقب
• بشین پاشو
• تمرینات راه رفتن
• فاز ۶ و ۷
• پیشرفته کردن تمرینات فاز قبلی
• اسکوات و لانج
• پیشرفت تمرینات ثباتی
• راه رفتن و شنا کردن و باقی فعالیت ها

 

اصول و آموزش پیاده روی

با انجام یک پیاده‌روی اصولی می‌توانید وضعیت لگن را بهبود بخشید.

در روزهای اولیه به‌منظور راه رفتن به عصا یا واکر نیاز دارید.

توضیحات کامل و راهنمایی های دقیق در فیزیوتراپی تعویض مفصل ران توسط فیزیوتراپیست به شما داده می شود.

به‌راحتی بایستید و وزن خود را به‌طور متناسب روی هر دو پا تقسیم کنید.

واکر را کمی از خود فاصله دهید. سپس پای عمل کرده را در حالی که وضعیت زانو صاف است، به سمت جلو برسانید به‌طوری‌که کف پا اول به زمین برسد.

زمانی که به سمت جلو حرکت می‌کنید، زانو و قوزک پا خم می‌شوند و کل پا بر روی زمین قرار می‌گیرد.

به هنگام قدم بر‌داشتن، شست پا کمی از سطح زمین بلند می‌شود و زانو و لگن در وضعیت انحنا قرار می‌گیرند، طوری که بتوانید قدم بعدی را بردارید.

به خاطر داشته باشید اول پاشنه به زمین برسد. سپس جای پا را محکم کرده و پنجه را هم بر زمین قرار دهید.

تا حد امکان به‌طور منظم و یکنواخت قدم بردارید. هرگز عجله نکنید. میزان حدفاصل گام‌هایتان را تنظیم کنید و سرعت قدم برداشتن‌تان به‌طور ثابت باشد.

با گذشت زمان به‌تدریج دیگر به عصا یا واکر نیاز نخواهید داشت و به‌راحتی می‌توانید وزن خود را کنترل کنید.

زمانی که بیش از مدت زمان ۱۰ دقیقه توان راه رفتن و ایستادن داشته‌ باشید، درواقع دیگر قادرید که کم‌کم بدون عصا و واکر راه بروید.

زمان رسیدن به حالت تعادل بدن، باید به کمک عصا راه بروید.

در ابتدا باید به دفعات روزانه ۳ تا ۴ بار و به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه پیاده‌روی داشته باشید.

به‌تدریج و با تقویت هر چه بیشتر عضلات می‌توانید این مدت‌زمان را به دفعات ۲ یا ۳ بار و مدت زمان ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت تغییر دهید.

این تمرینات در تقویت عضلات لگن شما مؤثرند.

 

اصول استفاده از دوچرخه ورزشی

یکی از فعالیت‌های مهم در تقویت و توان حرکتی عضلات لگن، دوچرخه است.

دوچرخه ثابت یکی از درمان های فیزیوتراپی تعویض مفصل ران است.

در شروع فعالیت ارتفاع صندلی را تنظیم کنید؛ طوری که پا با زانوی صاف به پدال برسد.

در ابتدا معکوس پا بزنید. سپس به‌تدریج حرکات رو به جلو و‌ عقب را شروع کنید.

به‌تدریج با گذشت ۴ تا ۶ هفته و با انجام تمرین‌ها، عضلات بهتر تقویت شده و می‌توانید بر میزان حرکت بیفزایید.

این حرکت ورزشی را روزانه دو بار به مدت ۱۰ دقیقه تا یک ربع انجام دهید. به‌تدریج این تمرین را به ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت و دفعات انجام ۳ تا ۴ بار در هفته افزایش دهید