عصب سیاتیک (Sciatic Nerve) بزرگترین عصب بدن انسان است که از پایین ترین قسمت نخاع شروع شده، از ناحیه باسن و پشت ران عبور می‌کند و تا انتها ساق پا ادامه دارد.
هنگامی که این عصب دچار فشار، التهاب یا تحریک شود، فرد دچار عارضه ای به نام «درد سیاتیک» یا «سیاتیکا» می شود.
این درد معمولاً به صورت دردی تیرکشنده، سوزشی یا گزگزکننده در مسیر عصب از کمر تا پاها احساس می شود و می تواند عملکرد روزمره فرد را به شدت مختل کند.
علائم درد سیاتیک
از مهمترین علائم سیاتیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد کمر که به باسن، پشت ران و ساق پا انتشار می یابد
- گزگز، بی حسی یا مورمور شدن پاها
- ضعف عضلات پا
- درد هنگام نشستن طولانی، برخاستن یا خم شدن
- تشدید درد در هنگام عطسه یا سرفه
علت های شایع فشار بر عصب سیاتیک
عوامل متعددی می توانند موجب تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک شوند، از جمله:
- فتق دیسک بین مهره ای (دیسک کمر)
- تنگی کانال نخاعی (Spinal Stenosis)
- سندروم پیریفورمیس (فشار عضله پیریفورمیس بر عصب سیاتیک)
- آرتروز ستون فقرات
- ضربه یا آسیب به ناحیه لگن و کمر
- نشستن طولانی مدت و وضعیت های نادرست بدنی
درمان سیاتیک با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین و کم عارضه ترین روش های درمان درد سیاتیک به شمار می رود. برخلاف دارو یا جراحی، فیزیوتراپی با تمرکز بر علت اصلی درد، عملکرد حرکتی فرد را بهبود می بخشد و احتمال بازگشت مجدد درد را کاهش می دهد.
اهداف فیزیوتراپی در درمان سیاتیک
- کاهش التهاب و فشار روی عصب سیاتیک
- کاهش درد در ناحیه کمر، باسن و پا
- بهبود انعطاف پذیری و قدرت عضلات
- اصلاح الگوهای حرکتی و وضعیت های بدنی نادرست
- جلوگیری از عود مجدد درد
روش های فیزیوتراپی مؤثر در درمان درد سیاتیک
برای درمان سیاتیک با فیزیوتراپی راه های مختلفی وجود دارد که در ادامه توضیحات کامل به شما عزیزان داده خواهد شد.
تمرینات کششی و تقویتی هدفمند
فیزیوتراپیست با ارائه تمریناتی که عضلات ناحیه کمر، باسن و پا را کشش می دهند، به کاهش فشار روی عصب سیاتیک کمک می کند.
تمرینات تقویتی نیز به عضلات مرکزی (core) و پشت کمک می کنند تا از ستون فقرات بهتر حمایت کنند.
درمان دستی (Manual Therapy)
تکنیک هایی مانند ماساژ درمانی، موبیلیزیشن مهره ها و کشش ستون فقرات توسط فیزیوتراپیست ها انجام می شود تا چسبندگی ها و گرفتگی های عضلانی آزاد شوند و فشار از روی عصب سیاتیک برداشته شود.
الکتروتراپی
استفاده از دستگاه هایی نظیر TENS (تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست) یا اولتراسوند تراپی به کاهش التهاب، کاهش درد و تحریک ترمیم بافتی کمک می کنند.
اصلاح وضعیت بدنی
فیزیوتراپیست با بررسی نحوه نشستن، ایستادن و راه رفتن بیمار، توصیه هایی جهت اصلاح وضعیت بدنی ارائه می دهد تا از فشار بیش از حد روی عصب سیاتیک جلوگیری شود.
تمرینات مک کنزی (McKenzie)
در بسیاری از بیماران سیاتیکی، این تمرینات می توانند کمک زیادی به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و بازگشت دیسک بیرون زده به جای خود کنند.
توصیه برای کاهش درد سیاتیک
علاوه بر درمان های تخصصی، برخی روش های خانگی نیز می توانند به تسکین علائم کمک کنند:
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم: کمپرس سرد در روزهای اولیه التهاب و کمپرس گرم در روزهای بعدی می تواند مفید باشد.
- استراحت به اندازه: استراحت بیش از حد مضر است؛ اما باید از فعالیت هایی که درد را تشدید می کنند پرهیز کرد.
- اصلاح وضعیت خواب: استفاده از بالش در بین زانوها هنگام خوابیدن به پهلو یا زیر زانو هنگام خواب به پشت، به کاهش فشار کمک می کند.
- پرهیز از خم شدن ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین
جمع بندی مقاله
درد سیاتیک یک درد بسیار خطرناک و نا امید کننده برای فرد است که می تواند زندگی آن را مختل نماید به همین دلیل داشتن یک مشاوره خوب و یا مراجعه به یک مرکز درمانی فیزیوتراپی مانند سبلان شرق پیش از از کار افتادگی بدن توصیه می شود.
