خار پاشنه پا عارضه ای است که به دلیل ایجاد یک زایده استخوانی در پاشنه پا رخ داده و سبب ایجاد درد و اختلال در راه رفتن میشود.
چطور به خار پاشنه مبتلا میشویم؟
از عوامل دیگری که می تواند در تشکیل خار پاشنه دخیل باشد کشیدگی عضلات و رباط های ناحیه پا و پارگی مکرر غشای پوشاننده استخوان پاشنه می باشد.
ورزشکاران
خار پاشنه در ورزشکاران ، خصوصا آن دسته از ورزشکارانی که در فعالیت هایشان به میزان زیادی دویدن و پرش انجام می دهند شایع است.
کفش نامناسب
همچنین استفاده از کفش نامناسب علی الخصوص کفش هایی که قادر به حفظ قوسهای کف پا نیستند و اضافه وزن بیش از حد ریسک ابتلا به خار پاشنه را افزایش می دهند.
بیماری خار پاشنه عارضه ای شایع است بطوری که تقریبا ۳۰ درصد از افراد در طول زندگی این مشکل را تجربه میکنند.
فعالیت طولانی مدت
ایستادن طولانی مدت یا پس از بلند شدن از حالت نشسته این درد تشدید می شود.
تفسیر درد خارپاشنه
درد خار پاشنه، دردی مبهم است اما ممکن است به صورت درد تیزی نیز احساس شود.
فرد مبتلا به خار پاشنه احساس می کند که چیزی مانند سوزن درون پاشنه پاست که بر اثر فشارهایی مانند راه رفتن سبب ایجاد درد می شود.
محل احساس درد در مرکز پاشنه یا لبه داخلی آن است و شدت درد در ابتدای صبح، بعد از بیدار شدن و نیز بعد از استراحت، بیشتر بوده و در طی روز کاهش می یابد.
راه رفتن روی سطوح سخت و نا هموار و حمل اشیاء سنگین، سبب تشدید درد می شود.
درد به هنگام راه رفتن موجب می شود تا فرد سعی کند فشار کمتری به پا وارد شود که این وضعیت به مرور می تواند به لنگیدن فرد بیانجامد.
لنگیدن حین راه رفتن بتدریج ممکن است سبب بروز مشکلاتی در قسمت تحتانی کمر و زانو می شود.
دیابت، سن بالا، وزن اندازی بیشتر روی یک پا، فعالیت بدنی بیش از حد در فواصل زمانی کوتاه و صافی کف پا یا قوس بیش از حد آن هم خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می دهد.
در این مطلب به علائم، درمان ها، فیزیوتراپی خار پاشنه و پیشگیری ها می پردازیم.
علائم خار پاشنه
اگر به این بیماری مبتلا شده ای علائم آن به شرح زیر میباشد:
- درد در کف پاشنه پا
- تشدید درد هنگام قدم برداشتن بخصوص در ابتدای حرکت
- درد و سفتی پاشنه پا
- احساس سوزش یا درد در پایین پا
- التهاب کف پا
- سختی در بالا رفتن از پله ها به دلیل خشکی پاشنه پا
دلایل و عوامل افزایش دهنده خطر
در ادامه عواملی که درد ناشی از خارپاشنه را تشدید میکند بررسی خواهیم کرد همچنین عواملی که برای این عارضه بسیار خطرناک است.
- وارد شدن استرس یا آسیب به بافت پاشنه پا
- چرخش بیش از حد پاها هنگام راه رفتن به سمت داخل
- راه رفتن روی سطوح سخت و ناهموار
- پوشیدن کفش ها نامناسب
- سفتی عضلات ساق پا و یا تاندون آشیل
- دویدن و راه رفتن به مدت طولانی
- ایستادن به مدت طولانی
- اضافه وزن بیش از حد
- قوس بیش از اندازه ی کف پا
- صافی کف پا
- کشیدگی ماهیچه ی پشت ساق پا
- کشیدگی تاندون پشت پا
روش درمان خار پاشنه
برای درمان خار پاشنه استفاده از کفش های مناسب که علاوه بر حفظ قوس های کف پا ، یک پد نرم هم در ناحیه پاشنه داشته باشد از موارد ضروری در روند درمان است.
استفاده از اسپلینت هایی که در طول شب مورد استفاده قرار می گیرد هم برای بیماران توصیه می شود.
کاهش سطح فعالیت و کاهش فعالیت هایی که نیزمند راه رفتن به مدت طولانی هستند تا بهبودی علائم لازم است.
استفاده از کفی های طبی مخصوص خار پاشنه و یا پد های طبی خار پاشنه می تواند به کاهش درد حین راه رفتن کمک کند.
قرار دادن کمپرس سرد در محل دردناک به کاهش درد و التهاب کمک می کند.
دارو درمانی این بیماران شامل استفاده از استامینوفن ، ایبوبروفن و ناپروکسن است.
در بعضی بیماران تزریق کورتیکو استروئید در ناحیه مورد نظر برای کاهش التهاب و درمان علائم استفاده می شود.
اگر با استفاده از درمان های غیر جراحی به مدت ۹ تا ۱۲ ماه به نتیجه نرسد از جراحی برای کاهش درد و به دست آوردن حرکت استفاده می شود. این جراحی شامل آزادسازی فاشیای کف پا و یا برداشتن خار پاشنه می باشد.
یکی از بهترین راه های درمان، فیزیوتراپی خار پاشنه است که در زیر به آن می پردازیم.
درمان خار پاشنه پا با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی خار پاشنه یکی از بهترین روش های درمان برای خارپاشنه است.
به طور خلاصه فیزیوتراپی خار پاشنه شامل موارد زیر است:
- کشش و آزاد سازی عضلاتی که هنگام ایجاد خار پاشنه درگیر می شود ؛ مانند عضلات ساق پا و کف پا
- استفاده از جریان های ضد درد مانند TENS
- استفاده از دستگاه اولتراسوند
- ماساژ و آزاد سازی فاشیای کف پا و کشش پا
- استفاده از شاک ویو
- به کار بردن نوار های تیپ در ناحیه پا
حال به هر یک از موارد گفته شده می پردازیم.
متخصص فیزیوتراپی برای درمان خار پاشنه از مدالیته های درمانی همچون درمان دستی، تمرین درمانی، ماساژ درمانی، اولتراسوند و سوزن خشک برای درمان خار پاشنه استفاده می کند.
شاک ویوتراپی خارپاشنه
همچنین یکی از موثرترین راه های درمان شاک ویو تراپی است.
شاک ویو یک روش درمانی غیر تهاجمی جدید است که با شکل گیری عروق خونی و افزایش ارسال مواد مغذی به ناحیه آسیب دیده یک واکنش درمانی را آغاز می کند.
این امواج صوتی بسیار پر انرژی هستند و بافت تاندون آسیب دیده را تحریک می کنند.
این کار باعث تحریک فرآیند درمان و متوقف سازی التهاب مزمن می شود. معمولا پس از ۴ تا ۸ جلسه درمانی، بیماری فرد بهبود پیدا می کند.
فواید شاک ویو تراپی خارپاشنه
از فواید آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش التهاب های مزمن
- آزادسازی نقاط ماشه ای ایجاد کننده درد
- تولید کلاژن های بیشتر
- تشکیل رگ های جدید
- کاهش دردهای مزمن
- ترمیم سریع تر
- عملکرد بهتر
- افزایش کیفیت زندگی
فیزیوتراپی حرکتی درمان خارپاشنه
روش های فیزیوتراپی سبب افزایش گردش خون و کاهش التهاب و درد شده و ترمیم آسیب ایجاد شده کمک می کنند.
تمرینات تقویتی که توسط متخصص فیزیوتراپی به بیمار آموزش داده می شوند سبب کشش عضلات تحت فشار یا فاسیا کف پا شده و از این طریق سبب کاهش فشار وارد بر فاسیا و تسکین درد و ناراحتی می شود.
همچنین علاوه بر تجویز ورزش های درمانی، استفاده از چسبهای ورزشی مخصوص یا همان Taping نیز بسیار موثر است زیرا باعث کاهش فشار وارده بر فاشیای پلانتار شده و بنابراین موجب تسکین درد میشود.
سایر درمان ها
برخی از درمان های دیگر که برای خارپاشنه مورد استفاده قرار میگیرد به شرح زیر است.
آتل شب
گاهی اوقات پزشک توصیه می کند که هنگام خواب آتل بپوشید که ساق پا و قوس پا را کشیده نگه دارد. این کار باعث می شود شب ها ناحیه کف پا و تاندون آشیل در حالت کشش قرار داشته باشد.
ماساژ
تکنیکهای ماساژ سفتی و فشار داخلی را کاهش میدهد و عضلههای ساق پا و پلانتار فاسیا را تحت کشش قرار میدهد. خود بیمار نیز میتواند با غلتاندن یک قوطی یخ زده و سرد یا توپ پلاستیکی سفت زیر قوس کف پا عمل ماساژ را انجام دهد.
کفش طبی
در بعضی موارد پزشک به منظور توزیع متناسبتر فشار استفاده از کفی طبی یا کفش طبی را توصیه می کند.
تزریق
تزریق داروی استروئیدی در ناحیه دردناک کف پا می تواند تسکین درد ایجاد کند.
اما تزریق های متعدد نیز توصیه نمی شود زیرا می تواند فاسیای کف پا شما را ضعیف کرده و احتمالاً باعث پارگی آن شود.
عمل جراحی
تعداد کمی از افراد برای جدا کردن فاشیای کف پا ازاستخوان پاشنه پا به عمل جراحی نیاز دارند.این فقط به عنوان یک گزینه تنها در مواردی است که درد شدید باشد و سایر درمان ها با شکست مواجه شوند. می تواند به صورت یک روش باز یا از طریق یک برش کوچک با بی حسی موضعی انجام شود.
درمان های خانگی خار پاشنه
- پوشیدن کفش های مناسب
- پا برهنه راه نروید
- کفش های فرسوده نپوشید
- استفاده از یخ
- وزن مناسب
- اصلاح قوس کف پا با ورزش های مناسب
پیشگیری از خار پاشنه
رعایت موارد زیر می توانند از ایجاد خار پاشنه جلوگیری کنند:
- استفاده از کفش های مناسب که قوس های کف پا را حفظ کند و قابلیت جذب شوک های ناگهانی وارده به پا را داشته باشد
- گرم کردن و انجام فعالیت های کششی قبل از هر فعالیت بدنی
- استراحت مناسب حین انجام فعالیت های ورزشی سنگین
- رساندن وزن بدن به حد مناسب