تشنج، اختلالی در عملکرد طبیعی مغز است که باعث حرکات غیرارادی، تغییر در آگاهی یا رفتار می شود. این وضعیت ممکن است ناشی از عوامل مختلفی همچون صرع، تب بالا، کمبود مواد معدنی یا آسیب به مغز باشد.
در این مقاله از مرکز فیزیوتراپی سبلان شرق، روش های درمان و پیشگیری از تشنج با تمرکز بر جدیدترین تحقیقات علمی بررسی می شود.
تشخیص و درمان
اولین گام در درمان تشنج، تشخیص دقیق علت آن است. پزشک ممکن است از آزمایش هایی مانند نوار مغزی (EEG)، تصویربرداری مغزی (MRI یا CT اسکن) و آزمایش خون استفاده کند.
این آزمایش ها به شناسایی صرع، عفونت مغزی، یا مشکلات متابولیکی کمک می کنند.
پس از تشخیص، داروهای ضدتشنج به عنوان خط اول درمان استفاده می شوند. داروهایی مانند والپروات سدیم، لاموتریژین، و کاربامازپین از جمله داروهایی هستند که به کنترل تشنج کمک می کنند. انتخاب دارو به نوع تشنج و شرایط بیمار بستگی دارد.
رژیم کتوژنیک و تأثیر آن در کنترل تشنج
رژیم کتوژنیک، که شامل مصرف کم کربوهیدرات و بالا بودن میزان چربی است، می تواند در کاهش تعداد و شدت تشنج مؤثر باشد.
این رژیم با تغییر در سوخت اصلی مغز (از گلوکز به کتونها) باعث کاهش تحریک پذیری سلولهای عصبی می شود. این روش به ویژه برای کودکانی که به داروهای ضدتشنج پاسخ نمیدهند، مفید است.
درمان های غیر دارویی
تحریک عصب واگ (VNS): یک دستگاه الکترونیکی در زیر پوست قرار داده می شود که عصب واگ را تحریک کرده و فعالیت مغزی را تنظیم می کند.
جراحی: در مواردی که تشنج به بخشی از مغز مرتبط است، جراحی ممکن است مؤثر باشد.
تحریک مغناطیسی عمیق (TMS): این روش با استفاده از میدانهای مغناطیسی به کاهش فعالیت غیرطبیعی مغزی کمک می کند.
برای مشاوره و معاینه می توانید به صفحه دکتر پرستو پایدار نیا متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید و وقت قبلی بگیرید.
پیشگیری از تشنج با تغییر سبک زندگی
خواب کافی: کمبود خواب می تواند عاملی برای تشنج باشد. رعایت یک برنامه منظم خواب ضروری است.
کاهش استرس: تمرین هایی مانند مدیتیشن و یوگا به مدیریت استرس و کاهش تحریک پذیری مغز کمک می کنند.
مصرف مواد مغذی: مواد معدنی مانند منیزیم و ویتامین B6 نقش مهمی در سلامت عصبی دارند. کمبود این مواد ممکن است احتمال تشنج را افزایش دهد.
پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر: این مواد می توانند به تشدید تشنج منجر شوند.
راهکارهای اورژانسی برای کمک به فرد دچار تشنج
اگر فردی دچار تشنج شد، این نکات را رعایت کنید:
- او را در وضعیت ایمن قرار دهید تا از آسیبهای احتمالی جلوگیری شود.
- از قرار دادن هرگونه جسم در دهان او خودداری کنید.
- اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول کشید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
نقش حمایت روانی و اجتماعی در مدیریت تشنج
مدیریت تشنج تنها به درمانهای پزشکی و تغییرات جسمی محدود نمی شود؛ حمایت روانی و اجتماعی نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا می کند.
استرس و اضطراب می توانند عامل تشدید تشنج باشند، بنابراین مشاوره روان شناسی و شرکت در گروه های حمایتی می تواند به کاهش این عوامل کمک کند.
همچنین، آموزش خانواده و اطرافیان بیمار در مورد نحوه برخورد با تشنج و ایجاد محیطی امن، تأثیر بسیاری در کاهش نگرانی های بیمار و جلوگیری از حوادث ناگوار دارد.
به علاوه، آگاهی عمومی در مورد این اختلال می تواند از برچسب های اجتماعی و قضاوت های نادرست جلوگیری کند.
کلام آخر
درمان و پیشگیری از تشنج نیازمند رویکردی جامع است که شامل دارودرمانی، تغییر سبک زندگی، و در موارد خاص، استفاده از روش های پیشرفته مانند جراحی و تحریک مغزی می شود.
با همکاری نزدیک با پزشک و رعایت توصیه های تخصصی، می توان کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تشنج را به طور قابل توجهی بهبود بخشید.