سندرم گیرافتادگی مفصل ران (Femoroacetabular Impingement یا FAI) یکی از مشکلات شایع ارتوپدی است که در آن بخش هایی از استخوان ران یا حفره لگنی به شکلی غیرطبیعی به یکدیگر برخورد می کنند.
این تماس نابه جا باعث سایش غیرعادی مفصل ران شده و به مرور زمان درد، التهاب و کاهش دامنه حرکتی ایجاد می کند. اگر این عارضه به موقع تشخیص داده و درمان نشود، ممکن است به آسیب غضروف یا حتی آرتروز زودرس مفصل ران منجر شود.
انواع سندرم گیرافتادگی مفصل ران
این عارضه معمولاً به سه نوع اصلی تقسیم می شود:
- نوع CAM: در این حالت، سر استخوان ران شکل غیرطبیعی دارد و هنگام حرکت درون حفره لگنی گیر می کند.
- نوع Pincer: در این نوع، لبه های حفره لگنی بیش از حد رشد کرده اند و با سر استخوان ران برخورد دارند.
- نوع ترکیبی: ترکیبی از دو نوع فوق است و در بسیاری از موارد دیده می شود.
علائم سندرم گیرافتادگی مفصل ران
علائم این سندرم ممکن است به تدریج ظاهر شوند و شامل موارد زیر هستند:
- درد در ناحیه کشاله ران یا جلوی ران
- تشدید درد هنگام نشستن طولانی، دویدن یا چرخش لگن
- کاهش دامنه حرکتی مفصل ران
- احساس قفل شدن یا گیر کردن مفصل
- صدای تق تق یا ساییدگی هنگام حرکت
علل و عوامل خطر
برخی از دلایل و عوامل زمینه ساز برای ابتلا به این عارضه عبارتند از:
- ناهنجاریهای مادرزادی مفصل ران
- فعالیت های ورزشی شدید مانند فوتبال، هاکی یا هنرهای رزمی
- حرکات تکراری لگن
- آسیب های قبلی به مفصل ران
- سابقه خانوادگی اختلالات مفصل ران
تشخیص سندرم FAI
تشخیص این سندرم با بررسی علائم بالینی، معاینه فیزیکی و استفاده از تصویر‌برداریهای تشخیصی مانند رادیولوژی (X-ray)، MRI یا CT اسکن انجام می شود. پزشک معمولاً با انجام مانورهای خاص، میزان دامنه حرکتی مفصل را بررسی کرده و به تشخیص نهایی می رسد.
درمان غیرجراحی با فیزیوتراپی
در بسیاری از موارد، فیزیوتراپی می تواند جایگزین بسیار مؤثری برای جراحی باشد. این روش علاوه بر کاهش درد و التهاب، به بهبود عملکرد حرکتی مفصل کمک می کند. اجزای کلیدی فیزیوتراپی سندرم گیرافتادگی مفصل ران عبارتند از:
تمرینات کششی و تقویتی
هدف این تمرینات، کاهش فشار روی مفصل و تقویت عضلات حمایت کننده اطراف ران مانند سرینی ها و عضلات مرکزی (core) است.
اصلاح الگوهای حرکتی
فیزیوتراپیست با بررسی حرکات درمان جو، الگوهای نادرست حرکتی را شناسایی کرده و حرکات اصلاحی ارائه میدهد تا تماس نابه جای استخوانها کاهش یابد.
درمان دستی (Manual Therapy)
شامل تکنیک های تخصصی مانند موبیلیزیشن مفصل و ماساژ بافت نرم برای کاهش درد، افزایش انعطاف پذیری و بهبود عملکرد مفصل است.
الکتروتراپی
استفاده از دستگاه هایی مانند TENS و اولتراسوند می تواند به کاهش درد و التهاب مفصل کمک کند.
آموزش وضعیت های صحیح در نشستن، راه رفتن و فعالیت روزانه
یکی از اهداف اصلی فیزیوتراپی، آموزش حرکات صحیح و پرهیز از حرکات تحریک کننده مفصل است.
مزایای فیزیوتراپی در درمان FAI
- جلوگیری از پیشرفت آسیب مفصل
- کاهش درد بدون مصرف مداوم دارو
- پرهیز از جراحی در بسیاری از بیماران
- بازگشت سریع تر به فعالیت های ورزشی یا کاری
- بهبود کیفیت زندگی و عملکرد حرکتی
جمع بندی مقاله
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با علائم سندرم گیرافتادگی مفصل ران مواجه هستید، مراجعه به یک مرکز تخصصی فیزیوتراپی قدم اول برای بهبود است.
در فیزیوتراپی سبلان شرق، ابتدا ارزیابی کامل وضعیت درمان جو انجام شده و بر اساس نوع گیرافتادگی، برنامه ای ویژه شامل تمرینات درمانی، درمان های دستی و الکتروتراپی طراحی می شود.
هدف نهایی، کاهش درد، افزایش تحرک و بازگرداندن کیفیت زندگی درمانجویان است.
