تفاوت لیزر پرتوان و کم توان در فیزیوتراپی

ليزر چیست؟

ليزر، تابش نورهاي موازي يكديگر توسط دستگاه ليزر مي باشد.

تفاوت هاي پرتو ليزر و نور معمولي

۱) تك رنگي (mono chromaticity): ليزرها داراي طول موج منفرد بوده و بنابراين تك طول موج هستند بدان معني كه در موارد مرئي بودن ليزر يك رنگ خاص ايجاد مي كند به عنوان مثال ليزرهاي ياقوتي داراي رنگ قرمز و با طول موج ۳/۶۹۴ نانومتر هستند.

۲) هم فازي (coherence): پرتوهاي ليزر نه تنها طول موج يكساني دارند بلكه همچنين هم فاز هستند يعني قله ها و فرودهاي ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي در يك زمان اتفاق مي افتد.

۳) موازي بودن (collimation): در نتيجه هم فاز بودن پرتو ليزر، اين پرتو ها در حين انتشار به صورت موازي باقي مي مانند چون پرتو هاي ليزر واگرايي پيدا نمي كنند بنابراين انرژي آن در مسافت هاي بسيار طولاني منتشر مي شود.

در مقايسه اي بين نور معمولي و پرتو ليزر مي توان گفت كه نور معمولي شبيه جمعيتي از مردم است كه لباس هاي مختلف پوشيده اند و هر يك در مسير هاي مختلف در حال حركت هستند، درحاليكه نور ليزر مانند دسته اي سرباز با يونيفورم هاي يكسان بوده كه به طور هم فاز و با مارش نظامي در مسيري مشخص رژه مي روند.

تقسيم بندي انواع ليزر

ليزر نوع ۱ : توان آن كمتر از ۵/۰ ميلي وات است

ليزر نوع ۲ : توان آن كمتر از ۱ ميلي وات است

ليزر نوع ۳A : توان آن كمتر از ۵ ميلي وات است

ليزر نوع ۳B : توان آن كمتر از ۵۰۰ ميلي وات است.(ليزر هاي كم توان مورد استفاده در توانبخشي)

ليزر نوع ۴ : توان آن بيشتر از ۵۰۰ ميلي وات است (ليزر هاي پر توان)

ليزر هاي كم توان كه حداكثر توان خروجي شان كمتر از ۵۰۰ ميلي وات است به طور معمول بافت را گرم نمي كنند يعني اثر گرمايي ندارند اما ليزر هاي كلاس ۴ و با شدت بالاي (در دامنه ۱۰-۱۵ وات) مورد استفاده بوسيله ي فيزيوتراپيست ها اثرات گرمايي دارند. اين ليزر ها علاوه بر اثرات تحريك نوري همانند ليزر كم توان، به خاطر اعمال دوز بالاتر همچنين ممكن است اثرات گرمايي نيز داشته باشد.

تفاوت ليزر پرتوان و كم توان

همانطور كه اشاره شد، تفاوت اصلي ليزرهاي كم توان و پر توان ميزان انر‍ژي وارد شده به بافت مي باشد. ميزان انرژي وارده به بافت در ليزر پرتوان و همچنين عمق نفوذ آنها نسبت به ليزرهاي كم توان بيشتر مي باشد.

در آسيب هاي تازه كه عمق كمتري داشته و به سطح پوست نزديك ترند، ليزرهاي كم توان بيشتر كاربرد دارد و آسيب هايي كه مزمن و قديمي بوده و عمق بيشتري دارند، ليزرهاي پرتوان بيشتر كاردبرد دارند.

بيمار بايد جهت تشخيص اينكه كدام يك مناسب تر است، به پزشك متخصص در زمينه اي ارتوپدي، طب فيزيكي و مغز و اعصاب مراجعه كرده و در صورت صلاحديد، براي انجام ليزر درماني به مطب فيزيوتراپي مراجعه كند .

لازم به ذكر است هزينه هاي انجام ليزر كم توان و پرتوان هم متفاوت بوده و هزينه هاي ليزر پرتوان به مراتب بيشتر مي باشد.

تاثيرات ليزر

۱) كاهش درد:

ليزر و نور درماني ممكن است درد و ناتواني همراه با انواعي از ضايعات عصبي عضلاني اسكلتي منجمله كمردرد مزمن، گردن درد، درد همراه با التهاب تاندون هاي شانه، نقاط ماشه اي، اختلال فكي گيجگاهي و آزردگي هاي تاخيري عضله (DOMS) را كاهش مي دهد.

اثرات ليزر بر روي درد ممكن است از طريق اثرات آن روي التهاب، ترميم بافت،‌ هدايت عصب و آزادسازي يا متابوليسم اندورفين باشد. همچنين مطالعات نشان داده است كه ليزر مي تواند موجب كاهش درد و افزايش عملكرد در بيماران مبتلا به آرتروز گردن شود.

۲) ترميم بافتي :

الف) تحريك توليد انرژي: عملكرد اصلي ميتوكندري توليد انرژي است كه به عنوان منبع انرژي براي تمامي ديگر واكنش هاي سلولي استفاده مي شود.

توليد انرژي يك فرايند چند مرحله اي است كه در درون غشاء ميتوكندري اتفاق مي افتد. نشان داده شده است كه نور ليزر عملكرد ميتوكندري را بهبود بخشيده و انرژي سازي را تا ۷۰ درصد افزايش مي دهد.

ب) افزايش توليد كلاژن: ليزردرماني با تسريع توليد كلاژن خصوصا كلاژن نوع ۱ باعث افزايش ترميم بافت مي شود.

 نشان داده شده است كه ليزر نور قرمز و ليزر مادون قرمز باعث افزايش توليد كلاژن و بيش از ۳برابر افزايش توليد پروكلاژن مي شوند.

۳) تعديل التهاب:

 نشان داده شده كه پرتو ليزر باعث تغيير انواعي از واسطه هاي التهابي مي گردد. اين تغييرات در واسطه هاي التهابي احتمالا باعث افزايش جريان خون، افزايش مهاجرت كراتينوسيت و تكثير و افزايش فعاليت لنفوسيت هاي Bو T، ماست سل ها و ماكروفاژها مي گردد.

۴) انبساط عروقي :

 برخي محققين گزارش داده اند كه نور ليزر مي تواند باعث انبساط عروقي، بويژه گردش خون در ساختار هاي عروقي ريز (micro circulation) گردد. ممكن است اين اثر به واسطه ي آزاد سازي اكسيد نيتروژن باشد كه با تابش نور قرمز افزايش مي يابد. اين انبساط عروقي مي تواند با افزايش ميزان اكسيژن در دسترس و ديگر مواد مغزي و از سوي ديگر با دور كردن فراورده هاي زائد از محل تحت تابش، ترميم بافت را تسريع نمايند.

۵) تغيير سرعت هدايت و بازسازي عصب:

برخي مطالعات نشان داده اند كه تحريك بافت عصب با نور ليزر، سرعت هدايت عصب و فركانس پتانسيل هاي عمل را افزايش مي دهد. همچنين عنوان مي شود كه ليزر درماني باعث تسريع بازسازي عصب و ترميم پس از آسيب مي شود. اين اثرات مثبت در پاسخ به تابش ليزر روي محل گيرافتادگي عصب اتفاق مي افتد و با تابش به سگمان هاي نخاعي مرتبط افزايش مي يابد.

۶) اختلالات نورولوژيك:

 برخي مطالعات دريافتند كه ليزر نور قرمز ممكن است به كاهش درد همراه با ضايعات اعصاب محيطي ديابتيك و درد هاي عصبي كمك نمايد.

نتايج مفيدي در خصوص استفاده از ليزر درماني در مبتلايان به سندروم تونل كارپال گزارش شده است