درد زانو یکی از شایع ترین مشکلات اسکلتی عضلانی می باشد که انواع مختلفی دارد و می تواند به صورت درد شدید ، مزمن و یا ناگهانی در همه ی سنین و در بیشتر افراد مانند ورزشکاران ، افراد مسن و در جوانان بروز کند . فیزیوتراپی زانو می تواند به روند درمان و بهبودی کمک کند.
زانو یکی از پیچیده ترین مفاصل در بدن هستند که باید نیرویی در حدود ۶ برابر وزن بدن را تحمل کنند . به طور متوسط ، مفاصل زانو حدود یک میلیون مرتبه در سال خم می شوند. بسیاری از زانو درد ها ممکن است با فیزیوتراپی به موقع و بدون نیاز به انجام تزریق های دردناک یا مصرف دارو به سرعت بهبود یابند. فیزیوتراپی زانو باید در مرحله ی اول و قبل از انجام هرگونه عمل و فرایند تهاجمی مانند عمل های جراحی انجام شود.
شایع ترین آسیب های مفصل زانو
۱) آرتروز زانو :
آرتروز زانو یکی از شایع ترین دلایل درد و محدودیت حرکتی زانو در افراد میانسال و سالمند است . از بین رفتن غضروف ها در سر مفاصل که مشخصه اصلی ابتلا به آرتروز است ، سبب سائیدگی استخوان ها بر روی هم و درد و کاهش دامنه حرکتی زانو می شود . علت شیوع بالاتر آرتروز زانو نسبت به سایر مفاصل بدن ، وارد آمدن فشار ناشی از وزن بر زانو و تحرک بالای این مفصل است.
زانو ها نسبت به سایر مفاصل بدن بیشتر در معرض وارد شدن ضربه هستند و این امر نیز ریسک ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می دهد . افزایش سن و اضافه وزن از مهم ترین عوامل موثر در بروز آرتروز زانو هستند.
روش های فیزیوتراپی زانو از جمله تمرین درمانی از موثرترین راهکار ها در بهبود شرایط حرکتی زانو و تخفیف علائم و عوارض ایجاد شده برای بیماران هستند.
۲) پارگی منیسک زانو :
منیسک زانو بافتی از جنس غضروف است که مانند بالش بین استخوان ران و استخوان ساق پا قرار دارد و امکان آسیب آن در حین انجام فعالیت مفصل زانو که با فشار یا چرخش همراه است ، وجود دارد. منیسک ها سبب پایداری مفصل زانو شده و چرخش خارجی و داخلی مفصل زانو و نیز خم و باز شدن آن را محدود می کنند.
منیسک مفصل زانو وظیفه جذب شوک های وارده به مفصل زانو و لغزنده کردن مفصل زانو را نیز به عهده دارند . پارگی بافت غضروفی که در قسمت داخلی زانو قرار دارد در طی این عارضه رخ می دهد.
فیزیوتراپیست از روش های فیزیوتراپی زانو مانند درمان های دستی ، الکتروتراپی ، سوزن خشک و تمرین درمانی برای کمک به بهبود وضعیت بیمار استفاده می کند.
۳ ) پارگی رباط صلیبی زانو :
رباط ها گروهی از بافت های همبند فیبر مانند هستند که با محدود کردن حرکات مفصل از آن محافظت می کنند . بی ثباتی مفصل زانو از مهم ترین علائم پارگی رباط صلیبی زانو هستند . پارگی رباط صلیبی زانو و طرفی زانو دامنه حرکتی مفصل را محدود کرده که موجب ناتوانی در چرخاندن پا و پارگی منیسک زانو می شود.
روش های فیزیوتراپی زانو به همراه تمرینات ورزشی مخصوص زانو که توسط فیزیوتراپیست به بیمار آموزش داده می شود مهم ترین نقش را در درمان این آسیب دیدگی دارد. در مواردی که پارگی به طور کامل رخ داده جراحی ضروری است و پس از آن درمان با فیزیوتراپی ادامه می یابد . فیزیوتراپی زانو و برنامه های تمرینی مناسب به بازیابی توان حرکتی زانو و تسریع بهبودی کمک زیادی خواهد کرد.
۴ ) کندرومالاسیا ( نرمی غضروف کشکک زانو ) :
نرمی غضروف کشکک زانو یکی از شایع ترین مشکلات زانو با منشا غیر ضربه ای است.
نرم شدن غضروف مفصلی کشکک سبب بروز درد زانو در قسمت جلویی آن می شود.
زانو بزرگ ترین مفصل بدن است که از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است.
اولتراسوند تراپی ، الکتروتراپی و تمرین درمانی از موثر ترین روش های فیزیوتراپی زانو در درمان این مشکل هستند . متخصص فیزیوتراپی متناسب با شدت عارضه و شرایط بیمار برنامه ورزشی مخصوص زانو را تنظیم کرده و نحوه صحیح انجام آن ها را به بیمار آموزش می دهد . تمرینات فیزیوتراپی زانو به افزایش انعطاف پذیری زانو ، تسکین درد و بهبود عملکرد زانو کمک می کند.
مطلب پیشنهادی : دستگاه CPM چیست
روش های فیزیوتراپی زانو
- الکتروتراپی :
الکتروتراپی با استفاده از روش هایی مانند تحریک الکتریکی ، دستگاه اولتراسوند و لیزر درمانی انجام می شود و به تسریع روند بهبودی و در نتیجه کاهش درد کمک می کند.
- درمان های دستی :
درمان های دستی به ارتقای دامنه حرکتی در مفصل کمک می کند . این روش درمانی برای همه بیماران مناسب نیست اما متخصص فیزیوتراپی تشخیص می دهد که آیا به کارگیری این روش برای بیمار مناسب هست یا خیر.
- ماساژ درمانی :
ماساژ درمانی به شل شدن عضلات و حرکت راحت تر مفصل زانو کمک می کند . یک متخصص درمانگر قادر است که منبع درد را به دقت تعیین کرده و به طور موثری ماساژ را انجام دهد . تحریک بافت های نرم بدن به دفع سموم از طریق خون و سیستم لنفاوی کمک می کند.
- تمرین درمانی :
تمرینات مناسب می تواند در تسریع سرعت بهبودی و تقویت عضلات اطراف مفصل زانو بسیار کمک کننده باشد . برای شروع تمرینات ورزشی مناسب باید برنامه تمرینات توسط درمانگر به بیمار داده شود و تجهیزات و ابزار های مورد نیاز یا آموزش های لازم به مریض داده شود.
