فیزیوتراپی گیلن باره، یکی از متدولوژیهای معتبر در حوزه تراژیک درمانی است که به عنوان یک راهکار مؤثر برای بهبود عملکرد عضلات و افزایش محدودیتهای حرکتی در افراد با مشکلات مختلف حرکتی معرفی میشود. این روش از تمرینات مخصوص و تصحیح تنشهای عضلانی بهره میبرد تا به بیماران کمک کند تا به طور بهتری حرکت کنند و به کمک آن به کیفیت زندگی خود بیفزایند. این مقاله به بررسی اصول و کاربردهای فیزیوتراپی گیلن باره و اهمیت آن در بهبود عملکرد حرکتی افراد میپردازد.
معرفی گیلن باره
سیستم عصبی ما به دو دسته سیستم عصبی مرکزی و محیطی تقسیم بندی میشود. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع و سیستم عصبی محیطی شامل اعصابی است که از مغز و نخاع خارج شده و به اندامها کشیده میشوند. در صورتی که سیستم عصبی بهصورت خودبهخودی به اعصاب محیطی خود حمله کند و به سلولهای عصبی آسیب برساند. فرد دچار اختلالات حسی و حرکتی در اندامهای خود خواهد شد. به این بیماری سندروم گیلن باره گفته میشود. در واقع گیلن باره یک بیماری خود ایمنی میباشد. شیوع این بیماری بسیار کم بوده ولی ممکن است در مواردی برای بیمار خطر آفرین باشد. در صورتی که سیستم تنفسی بیمار درگیر نشود، مورد اورژانسی بوده و فرد را باید سریعا به بیمارستان انتقال داد. سندروم گیلن باره در مردان۵/۱ برابر بیشتر از زنان گزارش شده است و معمولا با افزایش سن شیوع، بیشتر دیده میشود.
دلایل ابتلا به سندروم گیلن باره
دانشمندان هنوز نتوانستند علت مشخص را برای چنین بیماری بیان نمایند، اما آنچه مسلم است این است که سیستم عصبی خود بدن شروع به حمله به دستگاه عصبی خود مینماید. امروزه عواملی به عنوان ریسک فاکتورهای ابتلا به این بیماری معرفی شده است که عبارت است از:
- عفونت ناشی از ویروس ریکا
- عفونت مربوط به کمپیلو باکترژوژنی
- عفونت ویروسهای سیتومگالو
- عفونت ویروس ابشتین بار
- عفونت ناشی از HIV (ایدز)
- گاها پس از عمل جراحی
- آنفولانزا
علائم سندرم گیلن باره
در سندروم گیلن باره ، سیستم ایمنی بدن شما به سیستم عصبی محیطی حمله میکند. اعصاب در سیستم عصبی محیطی شما مغز را به بقیه بدن متصل میکند و سیگنالهای مغز را به عضلات منتقل میکند. اگر این اعصاب آسیب ببینند عضلات قادر به پاسخگویی به سیگنالهایی که از مغز شما دریافت میکنند نخواهند بود. اولین علامت معمولا احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان پا و خود پاها است. سوزش سپس به سمت بازوها و انگشتانتان گسترش مییابد. علائم میتوانند بسیار سریع پیشرفت کنند. در برخی از افراد، این بیماری در عرض چند ساعت میتواند جدی شود!
علائم:
- احساس سوزش یا خارش در انگشتان دست و پا
- ضعف عضلانی در پاهای شما که به بدن شما منتقل میشود و در طول زمان بدتر میشود
- مشکل در پیاده روی طولانی مدت
- مشکل در حرکت چشمها یا چهره، صحبت کردن، جویدن یا بلعیدن
- کمر درد شدید
- از دست دادن کنترل مثانه
- افزایش ضربان قلب
- دشواری تنفس
- فلجی
اهداف فیزیوتراپی در گیلن باره
اهداف فیزیوتراپی و توانبخشی در گیلن باره عبارتند از:
با مشاهده انجام کارهای روزمره استقلال بیمار را بازیابی می کنند.
الگوهای طبیعی حرکت را دوباره آموزش می دهند.
وضعیت بدنی بیماران را بهبود می بخشند.
تعادل و هماهنگی را بهبود می بخشند.
راه های هوایی را به شکل غیر التهابی حفظ می کنند.
حمایت از مفاصل بیمار در موقعیت های بدنی که فرد در آن عملی را انجام می دهد برای به حداقل رساندن آسیب.
از عفونت ریه جلوگیری می کنند.
جلوگیری از زخم های فشاری
گردش خون محیطی را حفظ می کنند.
از بیمار و بستگان حمایت روانی می کنند.
توانبخشی از لحاظ تنفسی در فیزیوتراپی در گیلن باره
آسیب های تنفسی رایج این بیماری شامل بهبود تنفس ناقص، بیماری انسدادی ریوی مزمن، ذات الریه و نارسایی عضلات تنفسی است. برخی از روش های درمانی فیزیوتراپیست ها عبارتند از:
جهت پاک کردن ترشحات تنفسی اقدامات فیزیوتراپی شامل تمرینات تنفسی و تمرین تنفسی مقاومتی می باشد.
جهت جلوگیری از خستگی بیش از حد عضلات تنفسی به ویژه برای بیماران با تراکئوستومی پروتکل های ویژه توصیه می شود
بیماران را ترغیب به ترک سیگار خواهند کرد.
حفظ دامنه حرکتی طبیعی مفاصل
حرکات غیر فعال ملایم توسط فیزیوتراپیست از طریق اجرای دامنه حرکتی مفاصل کامل می باشد. این تمرینات توسط فیزیوتراپی در گیلن باره حداقل سه بار در روز به خصوص در مفصل ران، شانه و مچ انجام خواهد شد. این تمرینات به روند درمان گیلن باره کمک شایانی می کند.
روش های تسکین درد و فیزیوتراپی در گیلن باره
- فیزیوتراپیست ها به وسیله روش های زیر می توانند درد در بیماران گیلن باره را کاهش دهند:
- تحریک الکتریکی عصب از راه پوست
- ماساژ با حرکات مفصل که به وسیله خود فیزیوتراپیست انجام می شوند.
- ممکن است بیمار به لمس های خیلی کم هم حساسیت بالا نشان دهد، می توان با روش هایی ملافه را از پوست دور نگه داشت.