سی پی ام (cpm)، یکی از دستگاههای پرکاربرد در زمینه فیزیوتراپی به شمار می رود. دستگاه cpm در مراحل اول توان بخشی و مراقبت از نواحی جراحی شده یا آسیب دیده، مورد استفاده قرار می گیرد؛ و با ایجاد حرکات آهسته و مستمر در زانو و شانه آسیب دیده، موجب کاهش عوارض ناشی از بیحرکتی این اندام ها می شود.
برای آشنایی با نحوه عملکرد این دستگاه و سی پی ام زانو و شانه به وسیله آن، تا انتهای این مطلب مرکز فیزیوتراپی در شرق تهران همراه ما باشید.
دستگاه CPM چیست؟
دستگاه حرکت غیرفعال پیوسته یا به اختصار CPM یک دستگاه توان بخشی است که برای حرکت دادن مفاصل بیمار بدون نیاز به تلاش بیمار استفاده می شود. این دستگاه مفصل را در دامنه ای مشخص که مقدار و سرعت آن توسط درمانگر قابل تنظیم است به شکلی منظم و با ریتم خاصی حرکت می دهد.
هدف درمانی دستگاه CPM چیست؟
هدف اصلی استفاده از این دستگاه به دست آوردن دامنه حرکتی مناسب مفاصل است. جلوگیری از خشکی مفصلی و کاهش احتمال تغییر شکل مفاصل ، جلوگیری از چسبندگی بافت های اطراف مفصل ، کاهش اثرات بی حرکتی مفاصل ، افزایش مایع مفصلی و در نتیجه تسریع بهبودی مفاصل ،کاهش درد بعد از جراحی بیماران و افزایش جریان خون اندام از فواید دیگر استفاده از دستگاه CPM است.
همچنین از دستگاه سی ام پی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های عروقی (مانند ترومبوز ورید عمقی) و جلوگیری از تشکیل بافت اسکار (بافت زخم) استفاده می شود. این دستگاه برای افزایش سریع تر قدرت عضلات بعد از جراحی هم به کار می رود.
دستگاه سی پی ام چه کاربردهایی دارد؟
چندین دهه است که روش درمانی cpm به عنوان یکی از موثرترین روشهای درمانی غیرتهاجمی مورد استفاده قرار گرفته است، و نشان از پیشرفت چشمگیر علم پزشکی دارد. به طور کلی هدف از انجام cpm به خصوص پس از جراحی، بازگرداندن تحرک به مفاصل شانه و زانو میباشد، تا از این طریق روند بهبودی تسریع یابد.
یکی از مشکلات رایجی که پس از جراحی، بیمار به آن مبتلا می شود، سفتی مفصل می باشد. اگر برای درمان این مشکل از cpm استفاده نشود، ممکن است پس از مدت کوتاهی؛ سفتی مفصل یه به یک عارضه جدی و ماندگار در بدن بیمار تبدیل شود. از جمله کاربردهای درمانی این دستگاه، عبارت است از:
- در مواقعی که به دلیل سفتی مفصل، بافت اسکار برداشته می شود.
- بعد از فرایند ترمیمی روتاتور کاف ( عضلات چرخاننده شانه )
- پس از انجام جراحی تعویض مفصل زانو و مفصل لگن
- جهت تسریع بهبودی شکستگی ساق پا یا زانو
- تسکین دردهای آرتروز
- عمل جراحی پیوند غضروف و ترمیم تاندونهای آسیب دیده
مکانیسم کار دستگاه CPM چگونه است؟
از دستگاه CPM در فاز ابتدایی توانبخشی استفاده می شود. این دستگاه دارای دو بخش نگهدارنده است که در دو سمت مفصل مورد نظر بسته شده و با سرعت تنظیم شده به وسیله درمانگر و در دامنه مورد نظر او حرکت می کند.
میزان دامنه و سرعت حرکت دستگاه به مواردی چون میزان تحمل بیمار ، مدتی که از جراحی گذشته ونوع مفصل مورد نظر بستگی دارد. همچنین باید به این نکته توجه شود که دستگاه سی ام پی باید در کنار سایر مداخلات مربوط به حوزه فیزیوتراپی ، از جمله الکتروتراپی و تمرین درمانی به کار گرفته شود تا اثرات لازم و ماندگار داشته باشد.
شلیع ترین مفاصلی که در آن از دستگاه CPM استفاده میشود چیست؟
شایع ترین ناحیه ای که در آن از دستگاه CPM استفاده می شود مفصل زانو است که پس از جراحی های ناحیه زانو مانند جراحی رباط صلیبی قدامی و جراحی تعویض مفصل زانو ، به منظور به دست آوردن دامنه حرکتی مفصل به کار برده می شود. از دیگر موارد پرکاربرد این دستگاه ، در مشکلات مفصل شانه ، خصوصا یخ زدگی های مفصل شانه است.
از دستگاه CPM در چه اختلالاتی استفاده می شود؟
در شکستگی های پایدار، آرتروز مفاصل ، جراحی های مفصل لگن ، جراحی تعویض مفصل زانو ، جراحی رباط های زانو و بسیاری از اختلالات دیگر کاربرد دارد.
موارد منع کاربرد دستگاه CPM کدام است؟
در شکستگی های ناپایدار ، سفتی عضلانی ، تب ، التهاب مفصلی ، بیماران داری حملات صرعی ، افراد دارای مشکلات روان شناختی مانند بیماری مانیا و بیمارانی که دارای علائم حیاتی ناپایدار هستند از دستگاه CPM استفاده نمی شود.
مدت زمان استفاده از دستگاه CPM چقدر است؟
مدت زمان استفاده از این دستگاه معمولا بین ۵ الی ۷ ساعت در بیست و چهار ساعت شبانه روز است ؛ به این صورت که در بازه های زمانی ۲ الی ۳ ساعته و مجموعا سه بار در روز از آن استفاده می شود و دوره درمان بیماران عموما بین دو تا شش هفته طول می کشد که بستگی به الگوی بهبود و میزان خشکی مفصل دارد و ممکن است دوره درمان طولانی تر شود.
دستگاه سی ام پی چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
دستگاه CPM می تواند زمان بستری بودن بیمار را افزایش داده و سر پا شدن او را به تاخیر بیاندازد. همچنین فشار روی زخم را بالا برده و احتمال خون ریزی را افزایش می دهد. به علت فشار موضعی پیوسته ، ممکن است در ناحیه ای که نگه دارنده های دستگاه بسته شده است علائم درگیری عصب ها بروز کند.
سی پی ام زانو چگونه انجام میشود؟
دستگاه cpm زانو موجب افزایش دامنه حرکتی مفصل ناحیه مربوطه میشود
در جلسات cpm، با تحرک مداوم و آرام مفصل زانو به وسیله دستگاه، به مرور از سفتی مفصل کاسته می شود این روش درمانی، به تدریج موجب تقویت عضلات، تاندون ها و رباط های متصل به زانو شده و اگر زانو به دلیل آسیب یا جراحی، متورم باشد، موجب کاهش تورم آن خواهد شد
به طور کلی هدف از به کارگیری دستگاه cpm زانو، حفظ دامنه حرکتی مفصل و دستیابی به بهبودی نسبی پس از جراحی میباشد.
سی پی ام شانه چگونه انجام میشود؟
گاهی برای کنترل عارضه های مفصلی و جلوگیری از سفتی بیش از حد آن، پس از جراحی، پزشک معالج گذراندن دوره درمانی سی پی ام شانه را به بیمار توصیه می کند. این دستگاه باعث می شود که مفصل شانه، بدون نیاز به حرکت عضلات تحرک داشته باشد و از چالشهایی که ممکن است در طولانی مدت بر اثر عدم حرکت مفصل به وجود می آید، جلوگیری شود.
