بیوفیدبک چیست؟
استفاده از دستگاه بیوفیدبک یک متد درمانی است که اشخاص در آن برای بهبود سلامت و عملکرد بدن ، با استفاده از امواج حاصل از بدن خود آموزش می بینند. در بیوفیدبک بدن به گیرنده های الکتریکی وصل می شود که این حسگر ها، اطلاعاتی را در مورد اعصاب، عضلات و فعالیت های خودمختار بدن اندازه گیری و پردازش می کند و در قالب بازخورد های صوتی یا تصویری به بیمار و فیزیوتراپیست وی نشان می دهد .
دستگاه بیوفیدبک چگونه به بیمار کمک می کند؟
با استفاده از بازخورد های صوتی و تصویری فرد می تواند کنترل بهتری بر روی عملکرد اندام هایش بدست بیاورد. حسگر های بیوفیدبک به فرد می آموزد که چگونه تغییرات ظریف و ماهرانه ای در بدن خود، مثلا کاهش تون عضلانی برخی ماهیچه ها را به تدریج انجام دهد تا به هدف خود مثلا کاهش اسپاسم عضلانی برسد.
در ابتدا با وسایل دیداری و شنیداری به فرد آموزش داده می شود که کنترل روی اعمال بدن به دست آورد سپس بدون کمک دستگاه، این کنترل انجام می گیرد و با ادامه تمرین مهارت ها بیشتر می شود.
مطلب پیشنهادی : APS تراپی چیست
کاربرد های بیوفیدبک
۱) بی اختیاری ادرار:
بی اختیاری ادرار، از دست دادن غیر ارادی کنترل مثانه و ضعف عمومی مثانه است که می تواند تاثیرات نامطلوبی روی کیفیت زندگی فرد داشته باشد. این بی اختیاری می تواند دلایل متعددی مانند ضعف عضلات کف لگن به دلیل زایمان ، ابتلا به برخی بیماری ها مانند MS و یا پارکینسون ، نقص های مادرزادی ، آسیب های ناشی از تصادفات و یا به عنوان عوارض پس از انجام برخی عمل های جراحی یا مصرف برخی داروها باشد.
انواع بی اختیاری :
- بی اختیاری عملکردی : افراد ناتوانی که دچار بی اختیاری نیستند اما
نمی توانند به موقع خود را به سرویس بهداشتی برسانند.
- بی اختیاری ناشی از فشار: مجرای ادراری نمی تواند مقدار زیاد ادرار را در خود نگه دارد و به دلیل فشار ناشی از تمرینات ورزشی ، سرفه و عطسه دچار بی اختیاری می شود.
- بی اختیاری فوری : می تواند به دلیل اسپاسم یا گرفتگی غیر ارادی و ناگهانی مثانه اتفاق بیافتد.
- بی اختیاری کلی : نتایج ناشی از عدم کنترل عامل ادرار که منجر به نشت دائمی یا مقطعی غیر ارادی مثانه می شود.
هدف از بیوفیدبک در بی اختیاری ادرار ، اصلاح رفتار شخص و آموزش افزایش کنترل مثانه به وی است . افراد آموزش داده می شوند تا واکنش های فیزیولوژیکی مثانه و عضلات لگنی که دفع ادرار به کار برده می شوند را تغییر دهند.
مهارت های جدید برای حفظ اختیار یا کمک به باز آموزی رفتارهای کنترل گذشته آموزش داده می شوند . بیوفیدبک در بی اختیاری ادراری یک قسمت مهم از برنامه رفتاری است که به بازیابی اختلال عملکرد عضلات لگن کمک می کند.
۲) کاهش لرزش در بیماری های مغز و اعصاب مثل MS و پارکینسون :
با استفاده از دستگاه بیوفیدبک، بیمار عضلاتی را که باعث لرزش و ترمور می شوند را می شناسد و سعی می کند فعالیت آن ها را تعدیل کند .
۳) باز آموزی عضله بعد از عمل جراحی انتقال تاندون :
گاهی اوقات به علت فلج شدن بعضی از اعصاب و عضلات تغذیه شده توسط آن ها ، آسیب و یا پارگی غیر قابل ترمیم عضله ، مشکلات مادر زادی و … یک سری از عضلات که حرکت خاصی را انجام می دهند غیر فعال می شوند .
در این موارد جراح از تاندون ترنسفر برای بازگردان حرکتی که از بین رفته استفاده می کند .به این ترتیب تاندون دیگری وظیفه تاندون آسیب دیده قبلی را به عهده می گیرد.
با این کار در واقع یک عضله را وادار می کنیم که حرکت دیگری را انجام دهد . برای یادگیری این عضله از بیوفیدبک استفاده می شود .
۴) ریلکسیشن عضلاتی که دچار اسپاسم شده اند :
بیوفیدبک میزان فعالیت لحظه ای عضله را نشان می دهد . عضلات که دچار اسپاسم می شوند فعالیت بیش از حد دارند . با اتصال دستگاه بیوفیدبک بیمار یاد می گیرد که چگونه عضلات خود را آرام کند .
۵) انقباض عضلات مهار شده :
گاهی اوقات پس از گچ گرفتن طولانی مدت و یا به دنبال سکته و فلج مغزی ، بعضی از عضلات مهار می شوند . با استفاده از بیوفیدبک ، بیمار یاد می گیرد که چگونه گروه عضلات را منعطف و عضلات اطراف را آزاد کند.
۶) تقویت عضلات ضعیف :
استفاده از باز خورد برای بیمار ، کمترین انقباض عضله را هم به بیمار نشان می دهد و بیمار را به افزایش انقباض ترغیب می کند.
۷) باز آموزی الگوی صحیح حرکت بعد از آسیب در ورزشکاران
۸) کمک به بازگشت حرکت در بیماران قطع نخاع ، سکته مغزی ، ضربه به مغز و …
۹) اختلال مفصل گیجگاهی
۱۰) گیر افتادگی و بی ثباتی شانه
