کمر درد و و فتق دیسک کمر یک علت شایع برای ناتوانی و دردهای حین کار است. فیزیوتراپی به عنوان درمان غیرتهاجمی میتواند به کاهش درد بیماران و بهبودی عملکرد آنها کمک کند. چندین نوع درمان فیزیوتراپی مختلف برای فتق دیسک کمر وجود دارد که در ذیل به آنها اشاره میشود:
لیزر درمانی
لیزر درمانی یا لیزرتراپی از حدود دهه ۱۹۶۰ میلادی در پزشکی برای بیماران استفاده میشود. در این روش از نوعی لیزر به نام لیزر سرد یا کم توان استفاده میشود. اخیرا به مدد فن‌آوری‌های نوین، لیزرهای پرتوان که کارایی بالاتری از لیزرهای سرد دارند در حیطه درمان‌های پزشکی معرفی شده است.
درمان با لیزر پرتوان در فیزیوتراپی یک روش جدید است که در آن از مدالیتی برای کاهش بسیاری از شرایط دردناک استفاده میشود. لیزر درمانی از نظر بیولوژیک باعث تحریک سلول‌ها با تابش انرژی لیزر به بافت‌های بدن میشود. لیزر درمانی یک روش بدون درد، ایمن و بدون عوارض جانبی است که امکان استفاده از آن برای کاهش دردهای اسکلتی، عضلانی ،عصبی وجود دارد. امروزه بسیاری از مطالعات مختلف، اثربخشی لیزر تراپی برای بهبود سریع‌تر زخم یا موارد آسیب‌دیدگی در بدن را نشان داده و طبق این بررسی‌ها، لیزر درمانی میتواند باعث کاهش درد عصبی، عضلانی و اسکلتی شود. مطالعات و تحقیقات زیادی تاثیر لیزر درمانی را در بیماری‌ها و ضایعات مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند. در ادامه، بعضی از تاثیرات مورد تایید لیزر درمانی ارائه شده است.
فواید لیزر درمانی:
- کاهش درد با لیزرتراپی: لیزرتراپی با اشعه‌های لیزر پر توان باعث افزایش تولید و آزادسازی اندورفین و انکفالین که مواد شیمیایی طبیعی تسکین درد در بدن انسان می‌شوند. علاوه بر این، لیزر درمانی همچنین باعث کاهش انتقال سیگنال‌های درد از بخش‌های آسیب دیده بدن به مغز و در نتیجه کاهش درد میشود.
- افزایش سرعت ترمیم بافت و رشد سلول: لیزر پرتوان میتواند به بافت‌های عمیق بدن نفوذ کرده و باعث تحریک تولید سلول‌های خاص در بدن شود. این تحریک باعث افزایش انرژی در دسترس این سلول‌ها و ایجاد قابلیت جذب مواد مغذی و دفع ضایعات سلولی میشود. این شرایط میتواند به طور قابل توجه ترمیم بافت آسیب دیده را تسریع کرده و به این ترتیب مدت زمان لازم برای ترمیم دیسک را کاهش دهد.
- افزایش سرعت فرآیند بهبود زخم: لیزر پر توان باعث تحریک افزایش ساخت کلاژن میشود. کلاژن پروتئین اصلی مورد نیاز برای جایگزینی بافت مرده بدن یا ترمیم بافت آسیب دیده می‌باشد.
- کاهش التهاب: لیزر پر توان باعث اتساع رگ‌های خون و عروق لنفاوی میشود. اتساع وریدی موجب کاهش التهاب، ورم و ادما در محل‌های آسیب دیده میشود. این فرآیند همچنین میتواند باعث از بین رفتن سریع کبودی به خاطر تاثیرات بیولوژیک خاص آن بر بدن انسان شود.
اولتراسوند درمانی
اولتراسوند تراپی یکی از مدالیته های درمانی در فیزیوتراپی است که با هدف تسکین درد و تسریع فرایند بهبودی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش درمانی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای درمان زخم ها و آسیب‌دیدگی‌ها اسکلتی _ عضلاتی استفاده می شود. تسکین درد و التهاب در دیسک و تسریع فرایند بهبودی از مهم ترین اهداف اولتراسوند تراپی است. این روش درمانی سبب افزایش گرمای عمقی در بافت های نرم بدن همچون تاندون ها ، عضلات و رباط ها شده و از این طریق به تسکین درد در این بافت ها کمک زیادی می کند. امواج مکانیکی صوتی که رد طی درمان با اولتراسوند به بافت های بدن منتقل می شود سبب افزایش گرما در بافت های بدن می شود. گرمادهی عمقی همچنین موجب افزایش گردش جریان خون در بافت آسیب دیده شده که این امر به افزایش اکسیژن رسانی به سلول ها در بافت آسیب دیده و تسریع روند بهبودی کمک زیادی می کند.
ترکشن و کشش کمر
تراکشن یا کشش ستون فقرات نقشی اساسی در بسیاری از برنامه‌های درمانی فیزیوتراپی دارد. تراکشن باعث میشود تا دیگر روش‌های درمانی اثر بیشتری داشته و فرایند بهبودی بدن به نحو بهتری انجام شود. در ترکشن، نیروی وارد شده به ستون فقرات از طریق جاذبه‌ی زمین برداشته شده و ستون فقرات کشیده میشود. این کشیده شدن ستون فقرات باعث میشود تا ستون فقرات صاف شده و فشار وارده بر روی دیسک‌های آن کاهش یابد. باز شدن ستون فقرات در نتیجه‌ی انجام تراکشن میتواند عارضه‌های مختلفی را درمان کند از جمله گیر افتادگی عصبی، سردرد، فتق دیسک‌های کمر، بیماری‌های از بین برنده دیسک و بسیاری از بیماری‌های دیگر. از این روش می‌توان برای بهبودی دامنه‌ی حرکتی قبل یا بعد از انجام درمان دستی توسط کایروپراکتور یا ورزش درمانی توسط فیزیوتراپیست نیز استفاده کرد. تراکشن باعث میشود تا فاصله‌ی بین دیسک‌ها افزایش یافته و درنتیجه فشار وارده بر روی دیسک‌های کمر کاهش یابد. تراکشن همچنین میتواند ساختارهای محافظتی ستون فقرات را تقویت کرده و باعث‌ترمیم دیسک کمر و درنتیجه برداشته شدن فشار از روی عصب شود. زمانی که تراکشن ستون فقرات انجام میشود، اندازه‌ی کانالی که نخاع از درون آن عبور میکند افزایش یافته و درنتیجه فشار یا گیر افتادگی عصبی به دلیل تنگی کانال نخاع کاهش می‌یابد.
تحریکات الکتریکی
تحریکات الکتریکی در فیزیوتراپی یک روش درمانی است که در آن در جریانات الکتریکی برای درمان اسپاسم عضلانی و درد استفاده میشود . تحریکات الکتریکی می تواند منجربه جلوگیری از تحلیل رفتن عضله و همچنین باز سازی فیبرهای عضلانی در اثر آسیب شود . متخصصین فیزیوتراپی الکترودها را روی پوست بیمار می گذارند تا عضله مورد نظر زیر پوست تحریک شود . با تحریکات الکتریکی توان عضلانی و خاصیت انقباضی عضله که ممکن است در اثر استفاده نکردن از عضله دچار نقصان شود حفظ می گردد . تحریک کننده های الکتریکی از ریق تقلید کاری که بدن بطور طبیعی عضلاتش را بکار می کیرد کار می کنند . این دستگاه ها از طریق الکترودهایی که به پوست می چسبند ایمپاس هایی تولید می کنند که نوع تحریکات الکتریکی بر اساس فرکانس و پهنای پالس به دو نوع اصلی تقسیم می شوند
- دسته اول : تحریکاتی هستند که هدف آنها افزایش قدرت عضلانی و باز آورزی عصبی عضلانی سر دسته این تحریکات جریان های فارادیک هستند.
- دسته دوم : تحریکات ، جریان هایی هستند که با هدف کاهش درد و اسپاسم عضلانی اعمال می شوند ؛ سر دسته این نوع تحریکات هم جریانی است تحت عنوان TENS، IF و غیره
تمرین درمانی در فتق دیسک کمر
تمرینات مکنزی در کنترل و درمان فتق دیسک بسیار کمک کننده است. این تمرینات کاملاً علمی بوده و به راحتی توسط بیمار در منزل قابل انجام است. به ترتیب تمرینات مکنزی به شرح زیر است:
- سر دادن کمر به دیوار مطابق شکل مقابل: سمتی که درد میکند دور از دیوار قرار گرفته. مطابق شکل بیمار لگن خود را به دیوار نزدیک میکند. در تصویر مقابل سمت چپ بیمار درد میکند. پاها جفت شده دور از دیوار قرار میگیرد.
- خوابیدن به شکم و نفس کشیدن شکمی: بیمار به شکم خوابیده و از شکم تنفس میکند؛ یعنی شکم خود را کاملا گنبدی کرده و خالی میکند.
- بالا آمدن روی دستها: بیمار دست خود را زیر شانه گذاشته و آرنج های خود را صاف میکند. این عمل را ۱۰ مرتبه تکرار میکند. شکم وی باید آویزان باشد تا کمر قوس بیوفتد. در عکس زیر فرد دامنه کامل را به دست آورده است.
